Có phải các nhà tổ chức sự kiện đều phải xin phép và trả phí tác giả sở hữu bản quyền âm nhạc cho tất cả bài hát họ sử dụng?
Thực tế, bản quyền tác giả âm nhạc là một vấn đề phức tạp, đặc biệt là trong ngành tổ chức sự kiện khi các bài nhạc được biểu diễn trước công chúng. Với sự hiện hành của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2019, các nhà tổ chức sự kiện ngày nay không còn được phép tùy ý sử dụng âm nhạc trong các sự kiện nếu chúng có bản quyền.
Nội dung
Đọc thêm: Tiền bản quyền hai đêm concert tại Hà Nội của BlackPink trên 10 tỷ đồng
Trong bài viết này, Backstage News sẽ cung cấp một số thông tin quan trọng liên quan đến bản quyền tác giả âm nhạc trong việc tổ chức sự kiện.
Về bản quyền âm nhạc
Bản quyền âm nhạc là một hình thức mà pháp luật bảo hộ đối với người sáng tạo hoặc người sở hữu bài hát. Họ được độc quyền sử dụng bài hát, cho phép hoặc không cho phép người khác sử dụng bài hát của họ. Trong trường hợp quyền tác giả của bài hát bị xâm phạm, chủ sở hữu bài hát có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền bảo vệ quyền lợi cho họ.
Một bài hát khi được giới thiệu tới công chúng thì đó là kết quả sáng tạo của nhạc sĩ (người sáng tác tác phẩm âm nhạc), người biểu diễn/ trình bày tác phẩm (ca sĩ, nhạc công,…) và nhà sản xuất âm nhạc (ghi âm, ghi hình tác phẩm âm nhạc).
Theo đó, bản quyền âm nhạc nằm trong Luật sở hữu trí tuệ, bao gồm:
- Quyền sở hữu trí tuệ: quyền của tổ chức, cá nhân đối với tài sản trí tuệ, bao gồm quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả.
- Quyền tác giả: quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu.
- Quyền liên quan đến quyền tác giả: quyền của tổ chức, cá nhân đối với chương trình biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa. Quyền liên quan phát sinh kể từ khi chương trình, sự kiện, các buổi biểu diễn có sử dụng tác phẩm được định hình hoặc thực hiện mà không gây phương hại cho quyền tác giả.
Khi các tổ chức, cá nhân không phải là chủ sở hữu quyền tác giả bài hát mà muốn sử dụng bài hát thì phải xin phép và trả phí bản quyền, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả bài hát.
Đối với các chương trình sự kiện sử dụng các tác phẩm đã được mua lại bản quyền từ tác giả (cụ thể là các tác phẩm âm nhạc) sẽ được hưởng quyền liên quan đến tác giả theo quy định của Pháp luật.
Các chương trình sự kiện không phải xin phép bản quyền âm nhạc
Mặc dù các nhà tổ chức sự kiện phải xin phép hoặc trả phí tác quyền cho những bài nhạc có sở hữu bản quyền tác giả. Tuy nhiên, Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 vẫn có những trường hợp cho phép các sự kiện được sử dụng âm nhạc mà không cần xin phép người sở hữu.
Trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả phí bản quyền, nhưng phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm:
- Biểu diễn tác phẩm sân khấu, âm nhạc, múa và các loại hình biểu diễn nghệ thuật khác trong các buổi sinh hoạt văn hóa, hoạt động tuyên truyền cổ động không nhằm mục đích thương mại;
- Ghi âm, ghi hình trực tiếp buổi biểu diễn nhằm mục đích đưa tin thời sự hoặc giảng dạy.
Trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép nhưng phải trả phí bản quyền, thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm:
Đối với các sự kiện, chương trình ghi hình, ghi âm có ca sĩ, nghệ sĩ biểu diễn:
Nếu ban tổ chức sử dụng phát sóng những tác phẩm âm nhạc đã được chủ sở hữu quyền tác giả công bố cho phép ghi hình nhằm mục đích thương mại thì không phải xin phép, nhưng phải trả phí tác quyền kể từ khi sử dụng.
Trong đó, nếu chương trình KHÔNG CÓ tài trợ, quảng cáo hoặc thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào, mức phí bản quyền và phương thức thanh toán theo quy định của Chính phủ.
Nếu chương trình CÓ tài trợ, quảng cáo hoặc thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào, mức phí bản quyền và phương thức thanh toán do các bên thỏa thuận; trường hợp không đạt được thỏa thuận thì thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Đối với những sự kiện, chương trình sử dụng âm nhạc là các bản ghi âm, ghi hình (đám cưới, lễ khánh thành, hội nghị, hội thảo,…):
Theo Điều 33, Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 quy định, tổ chức/cá nhân sử dụng dù trực tiếp hay gián tiếp các bản ghi âm, ghi hình đã công bố nhằm mục đích thương mại thì không phải xin phép, nhưng phải trả phí tác quyền cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, người biểu diễn, nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình, tổ chức phát sóng kể từ khi sử dụng.
Đối với các chương trình KHÔNG CÓ tài trợ, quảng cáo hoặc thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào, các mức phí theo quy định của Chính phủ.
Đối với các chương trình CÓ tài trợ, quảng cáo hoặc thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào, các mức phí theo thỏa thuận giữa các bên. Trường hợp không thỏa thuận được thì thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Đối với chương trình có người biển diễn (vũ công, vũ đoàn,…) sử dụng âm nhạc bản ghi âm, ghi hình, thù lao của người biểu diễn tùy thuộc vào thoả thuận với nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình khi thực hiện chương trình.
Tỉ lệ phân chia phí tác quyền và các quyền lợi vật chất khác do các chủ thể quyền sở hữu hoặc tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan thỏa thuận.
Các tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan có thể uỷ thác cho một tổ chức đại diện thực hiện việc thu và phân phối phí tác quyền và các quyền lợi vật chất khác. Tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan được uỷ thác được hưởng một khoản phí nhất định theo thoả thuận giữa các bên.
Có một lưu ý rằng, các tổ chức, cá nhân khi sử dụng tác phẩm âm nhạc không được làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, không gây phương hại đến các quyền của tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả.
Cách tính phí tác quyền âm nhạc trong sự kiện
Nghị định 17/2023 theo Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam hiện hành đã có quy định về biểu phí tác quyền đối với các chương trình sự kiện được ghi âm, ghi hình và phát sóng lại dưới bất cứ hình thức nào. Tuy nhiên, chưa có biểu phí cho đối tượng là chương trình ca nhạc biểu diễn trực tiếp trước công chúng.
Tổ chức, cá nhân khi khai thác, sử dụng quyền biểu diễn tác phẩm trước công chúng phải được sự cho phép của chủ sở hữu quyền tác giả và trả phí bản quyền, các quyền lợi vật chất khác (nếu có) cho chủ sở hữu quyền tác giả theo quy định tại khoản 2 Điều 20 Luật sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2022.
Việc tính phí tác quyền dựa trên nguyên tắc tự nguyện, thỏa thuận giữa các bên. Tùy thuộc vào loại hình, quy mô,… phí tác quyền được tính theo các công thức khác nhau, áp dụng các quy định của pháp luật hiện hành.
Tại Việt Nam, VCPMC – Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam – thuộc Hội nhạc sĩ Việt Nam, là đơn vị phụ trách việc thu phí bản quyền âm nhạc của các sự kiện được tổ chức trong khuôn khổ đất nước Việt Nam.
Ngoài ra, VCPMC còn hỗ trợ nhạc sĩ bảo vệ quyền tác giả, dưới sự bảo hộ của Luật sở hữu trí tuệ Việt Nam. Các chương trình biểu diễn do người nước ngoài thực hiện ở Việt Nam cũng thuộc đối tượng bảo hộ, với điều kiện không gây phương hại đến quyền tác giả.
Trên thế giới, phí tác quyền âm nhạc được tính khác nhau ở mỗi quốc gia khác nhau. Người sở hữu có thể tự truy thu hoặc ủy quyền cho bên thứ 3 đứng ra thu hộ tác quyền âm nhạc, dựa theo những quy định chung đã được thỏa thuận và công bố rõ.
Backstage News
