Sự cố của hàng loạt ca sĩ đình đám không thể xuất hiện như quảng bá trước đó tại Tuần lễ Festival Huế 2024 do "hậu quả" của Luật Đấu thầu là một vấn đề rất cần quan tâm.
Năm 2024 là năm đầu tiên Luật Đấu thầu có mặt tại Tuần lễ Festival Huế và tất cả các lễ hội, sự kiện nghệ thuật khác của cả nước.
Cụ thể, trong buổi họp báo tổng kết Tuần lễ Festival Huế 2024 diễn ra hôm 13/6, ông Trần Hữu Thùy Giang – chánh Văn phòng UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, năm nay là năm đầu tiên Festival Huế thực hiện đấu thầu công khai các tiết mục nghệ thuật biểu diễn. Theo quy định của Luật Đấu thầu, đơn vị tham gia đấu thầu nào đưa ra số tiền trúng thầu thấp nhất, đáp ứng đủ các quy định thì sẽ được ưu tiên lựa chọn trúng thầu (tính theo thang điểm).
Đó là lý do tại sao ca sĩ Đen Vâu, Soobin Hoàng Sơn, Suboi… vắng mặt trong dù trước đó đã được Ban tổ chức công bố sẽ tham gia biểu diễn trong khuôn khổ Festival Huế, chỉ vì đơn vị cam kết sự góp mặt của các nghệ sĩ này không trúng thầu theo Luật Đấu thầu.
Luật Đấu thầu được Quốc hội ban hành tháng 11/2023 đã bổ sung nhiều quy định mới, tạo hành lang pháp lý thông thoáng để việc tổ chức đấu thầu được thuận lợi, tránh lãng phí và thất thoát ngân sách của Nhà nước. Tuy nhiên, khi áp dụng vào các lĩnh vực đặc thù, cụ thể là lĩnh vực văn hóa – nghệ thuật, một số quy định của Luật vẫn tạo nên độ “chênh”, khiến công tác tổ chức đấu thầu gặp nhiều khó khăn.
Không thể nhanh mà lại “ngon, bổ, rẻ”
Chia sẻ với PV Dân Việt, đạo diễn Biện Lan – Giám đốc Công ty CP Truyền thông và Thương mại Song Hà (Song Hà Media) cho rằng, Luật Đấu thầu là cần thiết đối với công tác tổ chức đấu thầu trong nhiều lĩnh vực. Tuy nhiên, đối với lĩnh vực sáng tạo, nghệ thuật biểu diễn,… lại có nhiều bất cập. Đạo diễn cho biết đấu thầu tham gia tổ chức một chương trình nghệ thuật có quy định về kịch bản, đạo diễn,… nhưng lại khó có quy định cụ thể về tiêu chí đo lường.
“Kịch bản một chương trình nghệ thuật là giá trị trí tuệ, sáng tạo của mỗi đạo diễn. Mỗi công ty sẽ có những sáng tạo riêng biệt nên chất lượng chương trình cũng sẽ khác biệt. Nếu đem điều này ra so sánh rồi đo lường bằng tiền thì e là khó… Dĩ nhiên, thông thường ngoài giá tiền, bài thầu có thể đề ra một số tiêu chí kèm theo nữa, nhưng rốt cục, giá trị gói thầu bằng tiền vẫn là ưu thế hàng đầu.
Thông thường một đơn vị tổ chức sản xuất sự kiện văn hóa – nghệ thuật đòi hỏi phải có thời gian để đầu tư cho chất lượng, nhưng thời gian đấu thầu thường bị khống chế rất ngắn. Nhà thầu muốn trúng thầu khách quan thường phải chọn khả năng trúng cao nhất, nên khó có chuyện “ngon, bổ, rẻ” ở đây.
Bà Biện Lan đưa ví dụ, từ khi mời thầu đến mở thầu một sự kiện lớn chỉ có khoảng 10 đến 15 ngày. Việc này có thể nói gần như “đánh đố” các đơn vị tổ chức sự kiện vì từng đó thời gian khó có thể đáp ứng được hết các yêu cầu của nhà thầu.
Trong khi đó, một bữa tiệc nghệ thuật “ngon, bổ” phải đáp ứng các yếu tố: tài năng của tác giả kịch bản, của đạo diễn và ê-kíp biên đạo, giám đốc nghệ thuật, giám đốc sản xuất, giám đốc âm nhạc… Các chất liệu nghệ thuật và nội dung đòi hỏi sự khảo sát, nghiên cứu cẩn thận, yêu cầu chuyên môn cao về kỹ thuật, công nghệ, hiệu ứng hỗ trợ, nhân sự sản xuất và nhân sự nghệ thuật… Vì vậy, không thể có chuyện rẻ và gấp mà lại hay được, có chăng cũng chỉ là “tô mì nghệ thuật ăn liền.”, đạo diễn Biện Lan bày tỏ quan điểm.
Muốn đấu thầu nghệ thuật cần phải có bằng cấp
Chia sẻ về những trăn trở của mình về Luật Đấu thầu, đạo diễn Hoàng Công Cường – Giám đốc Công ty Cổ phần giải trí HCC bày tỏ với PV Dân Việt: “Nghệ thuật là lĩnh vực được xã hội đánh giá thông qua cảm nhận và dấu ấn mà nó để lại. Người làm nghệ thuật có thể chưa qua trường lớp đào tạo chuyên môn nhưng vẫn đủ năng lực, tài năng và kinh nghiệm để sáng tạo nên “đứa con tinh thần” hoàn chỉnh. Tuy nhiên, một số hồ sơ mời thầu lại giới hạn nhà thầu tham gia bằng cách bắt buộc phải có bằng cấp đại học liên quan đến công việc chuyên môn thực hiện mà không chấp nhận các tài liệu để chứng minh kinh nghiệm làm việc tương tự.”
Đạo diễn cho biết điều này đã ảnh hưởng nhiều đến kế hoạch tuyển dụng lao động của công ty mình nhằm đáp ứng được yêu cầu tham gia đấu thầu.
Ngoài ra, đạo diễn Hoàng Công Cường cũng cho rằng cần tách bạch gói thầu chuyên môn về nghệ thuật và gói thầu cho các đơn vị sản xuất để đạt được hiệu quả cao nhất. Bởi lẽ công tác thẩm định về chuyên môn liên quan đến yếu tố nghệ thuật, đòi hỏi tính thẩm mỹ và tính khách quan, có ảnh hưởng lớn đến nội dung chương trình. Thêm vào đó, việc tách ra 2 gói thầu cũng góp phần bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực nghệ thuật cho các tác giả”.
Theo đạo diễn Hoàng Công Cường, để khắc phục những bất cập và hạn chế của Luật Đấu thầu trong lĩnh vực văn hóa – nghệ thuật, bước lập dự toán vô cùng quan trọng. Chủ đầu tư cần tham khảo giá thị trường từ nhiều đơn vị, nhiều khu vực, nhiều sự kiện ở các thời điểm khác nhau để đảm bảo dự toán chính xác, sát với thực tế. Đồng thời, chủ đầu tư/bên mời thầu cần nâng cao bảo đảm thực hiện hợp đồng để ràng buộc nhà thầu, tránh trường hợp nhà thầu cố tình chào giá thấp để trúng thầu bằng mọi cách. Khi đó chủ đầu tư/bên mời thầu sẽ không bỏ lỡ các đơn vị chào thầu có uy tín, có tiềm năng thực hiện gói thầu.
Đạo diễn Biện Lan cũng bày tỏ: “Tôi nghĩ, đối với lĩnh vực này, cần quy định thời gian đấu thầu dài hơn, yêu cầu năng lực cao hơn, tiêu chí nội dung được đặt lên hàng đầu, chọn nội dung đáp ứng yêu cầu rồi mới đến giá thầu… Tức là ngược lại với tiêu chí quyết định thắng thầu hiện nay, giá được đặt lên đầu tiên.”
Sau những trăn trở của nhiều đạo diễn, đơn vị tổ chức các chương trình nghệ thuật, có thể thấy việc “đấu thầu nghệ thuật” theo như quy định của Luật Đấu thầu đã và đang bộc lộ rất nhiều bất cập, cần được những cấp có thẩm quyền quan tâm xem xét để điều chỉnh, sửa đổi cho phù hợp với thực tiễn.
Backstage News
