Chuyện hậu trường của ionah Show

Trong phần 2, chúng tôi đã giới thiệu tới các bạn nhiệm vụ của Backstage Crew khi làm việc với trang thiết bị kỹ thuật của nhà hát. Còn trong phần 3 này, chúng tôi sẽ chia sẻ với các bạn những công việc cụ thể của Backstage Crew khi làm việc cùng các nghệ sỹ, diễn viên trong ionah Show – Một chương trình biểu diễn nghệ thuật công phu được thực hiện tại nhà hát Star Galaxy, Hà Nội.

Ionah Show là chương trình nghệ thuật giải trí tổng hợp với nhiều loại hình biểu diễn kết hợp với nhau gồm: xiếc, múa hiện đại, belly dance, hip hop… Số lượng diễn viên, nghệ sỹ cho mỗi đêm diễn vào khoảng 40 người và họ không chỉ đến từ Việt Nam mà còn có các nghệ sỹ nước ngoài tham gia biểu diễn. Bởi vậy, quá trình tập luyện của ê kíp lớn này bắt đầu từ rất sớm, khoảng một năm trước khi ionah Show được chính thức ra mắt khán giả. Đó cũng là mốc bắt đầu của Backstage Crew tham gia quá trình tập luyện cùng các nghệ sỹ.

Nội dung

Giai đoạn tập luyện – nhà hát là công trường xây dựng

Khi nhà hát Star Galaxy chưa được xây dựng xong cũng đồng nghĩa với các diễn viên trong đoàn không có địa điểm tập luyện cố định. Phần lớn trong số họ là diễn viên xiếc với nơi tập luyện thường xuyên là Liên đoàn xiếc Việt Nam. Tuy nhiên, nhóm diễn viên Mông Cổ gồm ba cô gái uốn dẻo do đặc thù tiếc mục của họ gắn liền với các kỹ xảo hình ảnh nên buộc phải tập luyện tại nhà hát để quen dần với diện tích sân khấu đó.

Nhà hát Star Galaxy lúc này cực kỳ bụi bẩn và là môi trường làm việc không tốt cho sức khỏe của các diễn viên bởi đang trong quá trình xây dựng. Nhiệm vụ của Backstage Crew là cố gắng hỗ trợ nhóm diễn viên Mông Cổ một cách tối đa, tạo cho họ một không gian đủ sạch sẽ để tập luyện hàng ngày. Trước mỗi giờ tập, các thiết bị loa đài, dây điện, camera, thảm tập cùng các đồ phục vụ hậu cần như thức ăn, nước uống… phải được chuẩn bị sẵn sàng cho các biên đạo và diễn viên.

Với diễn viên Mông Cổ, thời gian đầu chúng tôi còn gặp bất đồng ngôn ngữ nên chủ yếu phải học cách giao tiếp bằng ngôn ngữ cơ thể và những câu tiếng Anh đơn giản nhất để họ hiểu. Bù lại, thái độ làm việc của các bạn rất nhanh nhẹn và chuyên nghiệp nên các đạo diễn cũng như biên đạo khá hài lòng.

Công việc với các diễn viên thời gian này không quá khó khăn về chuyên môn nhưng phải làm việc từ 9h sáng đến 10h đêm hàng ngày và tính chất công việc lặp đi lặp lại trong thời gian dài, do đó không tránh khỏi gây nhàm chán.

https://www.youtube.com/watch?v=pdT2fY-t7YE

Và sau những buổi tập luyện căng thẳng, các nghệ sĩ lại có những giây phút thư giãn hiếm hoi như thế này

Giai đoạn ghép bài – nhà hát trong quá trình hoàn thiện

Khi nhà hát đang được hoàn thiện những bước cuối cùng cũng là lúc tôi được bổ sung thêm một trợ lý. Backstage Crew có 2 người cùng hỗ trợ quá trình tập luyện và ghép bài của các diễn viên thuộc nhiều bộ môn khác nhau.

Sân khấu nhà hát Star Galaxy lúc này vẫn chưa sẵn sàng nhưng các đạo diễn yêu cầu phải tạo cho các diễn viên một không gian tập luyện y hệt sân khấu thật, do đó Backstage Crew chủ động chuẩn bị thảm tập, đo đạc kỹ lưỡng và tạo ra một sân khấu giả định với kích thước y như sân khấu thật trên tầng 5 của tòa nhà.

Trong thời gian 03 tháng ghép cảnh, công việc chính của Backstage vẫn là hỗ trợ các đạo diễn, biên đạo và diễn viên tập luyện bằng việc chuẩn bị đầy đủ đạo cụ, âm thanh loa đài, các công việc hậu cần cho mỗi buổi tập. Bên cạnh đó, chúng tôi quan sát và thu nhận các ý kiến đóng góp của diễn viên trong từng màn, làm quen với cách thức biểu diễn của họ để chuẩn bị các trang thiết bị và đạo cụ cho phù hợp.

https://www.youtube.com/watch?v=tCOdEspODK8

Một màn khởi động trước buổi tập thật hứng khởi

Các công việc của Backstage Crew ở giai đoạn này khá vất vả và nhàm chán. Mỗi ngày, chúng tôi vận chuyển các đạo cụ và trang thiết bị từ tầng 1 lên tầng 5 bằng thang bộ. Chúng tôi chuẩn bị sẵn sàng mọi thứ trước khi các diễn viên đến và sau đó ở lại dọn dẹp mọi thứ khi tất cả mọi người đã ra về. Những công việc như thế này sẽ rất khó để hấp dẫn các bạn trẻ kiên trì gắn bó nếu không hiểu tính chất công việc và sẵn sàng chấp nhận nó.

Giai đoạn khớp với sân khấu thật và các khó khăn với diễn viên nước ngoài

Thời gian này, ionah Show may mắn có được sự xuất hiện của một biên đạo múa nổi tiếng trong ngành là chị Trần Ly Ly. Chị là một trong những người làm nghệ thuật chuyên nghiệp và giàu năng lượng nhất mà chúng tôi từng gặp. Bởi vậy, cùng với cường độ làm việc cao và nhiều áp lực của chị, tiến độ công việc cũng đã có nhiều sự thay đổi đáng kể.

Lúc này, Backstage Crew đã có thêm nhân sự nâng số lượng lên 04 người. Các buổi tập với sự tham gia của chị Ly Ly thường kéo dài từ chiều tối đến tận 2, 3 giờ sáng không phải là chuyện lạ. Bởi vậy, chúng tôi cũng phải luôn có mặt trong thời gian đó để vừa phục vụ việc tập luyện của diễn viên, vừa làm quen với hệ thống thiết bị máy móc và các phân cảnh của vở diễn. Một ngày làm việc không còn kéo dài từ 9h sáng đến 10h tối nữa mà chuyển sang từ 1h chiều đến 2, 3h sáng hôm sau.

Song song với đó, khối lượng diễn viên trong đoàn đã lên tới con số gần 40 người, công việc hậu cần cũng gặp nhiều khó khăn hơn. Chúng tôi phải sắp xếp và thông báo lịch tập cho các diễn viên theo những khung giờ phù hợp với sự có mặt của các đạo diễn và biên đạo. Thời điểm này, ê kíp sáng tạo của ionah Show không thể có mặt thường xuyên tại Hà Nội, do đó quá trình ghép bài cho vở diễn phải được bố trí rất khớp với lịch làm việc của ê kíp sáng tạo cũng như các bộ phận chuyên môn có liên quan của nhà hát.

Bố trí suất ăn cho các diễn viên cũng là điều cần lưu ý, bởi đặc thù của ionah Show là số lượng các diễn viên xiếc khá nhiều. Với cường độ tập luyện lớn, khẩu phần ăn của họ cần phải đáp ứng đủ dinh dưỡng và nhiều gấp đôi những người bình thường. Backstage Crew sẽ phải tính toán hợp lý số lượng suất ăn theo từng buổi để báo lại với nhà bếp chuẩn bị đầy đủ cho nhu cầu của đoàn.

Thời gian đầu tập luyện trên tầng 5 của nhà hát, nhà bếp phải chuẩn bị cơm hộp cho các anh em diễn viên

Các đạo cụ lúc này đã được đưa vào biểu diễn và ghép cảnh cùng với các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng. Backstage Crew phụ trách chuẩn bị đạo cụ cho diễn viên, đồng thời quan sát kỹ lưỡng từng màn biểu diễn, lắng nghe phản hồi của họ để thử nghiệm và sửa chữa các đạo cụ cho phù hợp. (Chi tiết phần đạo cụ chúng tôi sẽ có một bài riêng trong series này).

Trong giai đoạn này, đoàn chúng tôi ngoài các diễn viên uốn dẻo người Mông Cổ còn có một diễn viên bộ môn đi dây thăng bằng trên cao người Canada. Với cả 2 tiết mục của các diễn viên này, chúng tôi đều phải khảo sát rất kỹ các yêu cầu của họ về đạo cụ biểu diễn, bởi có những thứ không thể trang bị được ở Việt Nam.

Với tiết mục đi dây thăng bằng, diễn viên chỉ có thể cung cấp các thông số kỹ thuật cần thiết của đạo cụ và Backstage Crew chủ động tìm hiểu về nguyên lý hoạt động của chúng để đưa ra phương án trang bị tốt nhất. Đi dây thăng bằng trên cao là một tiết mục biểu diễn nguy hiểm, trong khi không gian nhà hát Star Galaxy không phải sân khấu đặc thù của bộ môn xiếc, bởi vậy các đạo cụ ngoài việc phù hợp với vở diễn về mặt thẩm mỹ còn phải bảo đảm an toàn tính mạng, tránh các chấn thương cho diễn viên. Một số thiết bị như tời, dây cáp chống xoắn, các loại ốc vít… đều được nhập khẩu từ Nhật Bản và Châu Âu, được đem đi kiểm định chất lượng tại Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng trước khi đem vào sử dụng.

Hậu trường ionah show

setup hậu trường tại ionah show

Giai đoạn tổng duyệt và chạy chương trình chính thức

Trong giai đoạn tổng duyệt chương trình, Backstage Crew hoạt động khá căng thẳng với ba nhiệm vụ chính: Chuẩn bị và chạy đạo cụ trên sân khấu, chuẩn bị không gian sân khấu và các công việc hậu cần khác.

Trước mỗi buổi diễn, Backstage Crew phải lau sàn sân khấu, kiểm tra độ trơn trượt có phù hợp cho các tiết mục hay không và đến cuối buổi, sẽ phải ở lại dọn dẹp tất cả một lần nữa.

Khi show diễn ra, Backstage Crew cần nắm rõ chi tiết của mỗi màn biểu diễn, vị trí của diễn viên, các loại hiệu ứng âm thanh, ánh sáng thế nào… để bố trí tuyến di chuyển của đạo cụ phù hợp cho từng phân cảnh. Đặc thù của ionah Show là Backstage Crew không được lộ diện trên sân khấu và mỗi màn chuyển cảnh chỉ kéo dài trong chưa tới 10 giây. Bởi vậy, chúng tôi phải kết hợp rất chặt chẽ với các diễn viên và hiểu rõ các hiệu ứng sân khấu để di chuyển hợp lý.

From Backstage View

Môi trường làm việc tại ionah show của BackStage Crew lúc này chủ yếu là phía hậu trường, rất tối và chật hẹp, đòi hỏi người làm việc phải có tố chất nhanh nhẹn, phản xạ nhanh và khỏe mạnh để thích nghi. Trong quá trình tổng duyệt, dần dần chúng tôi cũng quan sát và thuộc nằm lòng mọi thao tác trên sân khấu, từ đó sắp xếp hợp lý các đạo cụ, biết được cái nào cần ra trước, cái nào cần ra sau, có các phương án dự phòng sẵn sàng khi gặp rủi ro từ diễn viên hay sự cố kỹ thuật…

Đúc kết lại về kinh nghiệm của Backstage Crew với nghệ sỹ và diễn viên nói chung, chúng tôi có thể chia sẻ với bạn 2 điều:

Backstage cần chủ động xây dựng lịch trình hoạt động, trách nhiệm công việc, sự phân công rõ ràng đối với mọi bộ phận liên quan: diễn viên, đạo diễn, ê kíp sản xuất, kỹ thuật, hậu cần… thì công việc của Backstage mới có thể phát huy tác dụng tốt nhất là hỗ trợ các nghệ sỹ.
Hợp tác thành công với các diễn viên, nghệ sỹ là điều rất quan trọng. Có một số bạn trẻ khi mới vào nghề thường khá nhút nhát trước những người nổi tiếng, hoặc các bạn cũng sẽ gặp trường hợp các nghệ sỹ coi Backstage chỉ là người phục vụ, không có thái độ hợp tác trong công việc. Lúc này, việc cần làm là phải cố gắng “dạn nghệ sỹ” hơn, làm việc chuyên nghiệp, đúng chức năng và khiến cho họ hiểu vai trò của Backstage là những người hỗ trợ họ rất quan trọng để các tiết mục thành công trên sân khấu